60 Yıllık Araştırmanın Ardından: Turuncu Kedilerin Gizemi Nedir?

Evcil kedilerdeki turuncu tüylerin sırrı, genetik araştırmalarla nihayet ortaya kondu. Gerçekleştirilen iki bağımsız çalışma, kedilerin ateş rengi tüylerinin, genomlarındaki protein kodlamayan bir alan içerisindeki eksik DNA parçasından kaynaklandığını ortaya koydu.
Stanford Üniversitesi genetik uzmanı Greg Barsh öncülüğündeki araştırmacı ekibi, turuncu tüyleri olan kedilerin deri hücrelerinde bulunan Arhgap36 adlı genin, diğer kedilere göre 13 kat daha fazla RNA ürettiğini belirledi. Ancak bu genin protein kodlayan bölümündeki mutasyon yerine, genin ifadesini etkileyen bir delesyon (eksik DNA dizisi) tespit edildi.

X KROMOZOMU VE TURUNCU TÜY BAĞLANTISI

Araştırmalar, turuncu renklerin cinsiyetler arasındaki farklılığına da bir açıklama getirdi. Mutasyona uğramış gen, X kromozomunda yer aldığından, erkek kedilerde yalnızca bir kopyası bulunurken, dişi kedilerde iki kopya bulunuyor. Bu durum, dişi kedilerin tüylerinde genin rastgele aktif ya da etkisiz hale gelmesiyle "kaplumbağa kabuğu" veya "alacalı" desene yol açıyor.

Nadir durumlarda, her iki X kromozomunda da mutasyon bulunması halinde dişi kediler tamamen turuncu tüyler taşıyabiliyor. Erkek kedilerde ise tek bir X kromozomu olduğundan, renk tek tip olarak turuncu oluyor.

SAĞLIKLA İLİŞKİSİ YOK

Araştırmacılar, turuncu renk pigmentinin kedilerin genel sağlığı veya zekası üzerinde olumsuz bir etkisi olmadığını belirtti. Ancak Arhgap36 geninin diğer hayvanlarda anormal çalışmasının gelişimsel sorunlara yol açabileceği biliniyor. Kedilerde bu gen, sadece pigment üreten melanosit hücrelerinde aşırı aktif hale geliyor.

DESENLERİN OLUŞUMU

Stanford ekibi, kaplumbağa kabuğuna benzeyen desenli kedilerle alacalı kediler arasındaki farklılığın, beyaz benek mutasyonunun etkisiyle oluştuğunu açıkladı. Bu mutasyon, pigment hücrelerinin vücutta daha geniş bir alana yayılmasına imkan tanıyor.

Japonya'daki Kyushu Üniversitesi'nden Hidehiro Toh öncülüğündeki ikinci grup da benzer sonuçlara ulaştı. Arhgap36 geninin, pigmentlerin rengini koyu kahverengiden turuncuya doğru değiştirdiğini ve turuncu tüylerin oluşmasına yardımcı olduğunu belirtti.

GENETİK ARAŞTIRMALARIN ÖNEMİ

Kedilerin turuncu tüyleri, evcil hayvan genetiği üzerindeki araştırmalarda önemli bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor. Yaklaşık 10 bin yıl önce insanlar ile birlikte yaşamaya başlayan kedilerde, renk varyasyonlarının genetik altyapısını anlamak, bu sevimli dostlarımızın tarihine ışık tutuyor.