İstanbul'un Kurtuluşu: 102 Yıl Önce Özgürlüğüne Kavuştu

Birinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinin ardından, İtilaf Devletleri, Mondros Ateşkes Antlaşması'na dayanarak 13 Kasım 1918 tarihinde İstanbul'u işgal etti. Bu durum, 4 yıl 10 ay 23 gün süren işgalin ardından, 102 yıl önce bugün İstanbul'un özgürlüğünü kazanmasıyla sonuçlandı.
İstanbul'un işgali, Osmanlı Devleti'nin de dahil olduğu İttifak Devletleri'nin savaşı kaybetmesiyle gerçekleşti. Bu fırsatı değerlendiren İtilaf Devletleri, 30 Ekim 1918'de imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması çerçevesinde 13 Kasım 1918’de Haydarpaşa önlerine demirleyerek İstanbul'a girdi.

Fiilen başlayan işgal, Mustafa Kemal Paşa'nın önderliğinde Kurtuluş Savaşı'nın ateşinin yanmasının ardından, 16 Mart 1920'de resmi bir işgale dönüştü.

"GELDİKLERİ GİBİ GİDERLER"

Mustafa Kemal Paşa, Adana treninden inip Haydarpaşa rıhtımına ayak bastığında, düşman gemilerinin zafer bayrakları açarak İstanbul Limanı'na girdiklerini ve azınlıkların sevinç çığlıklarıyla karşı sahilleri doldurduğunu gördü. Bu anın ardından, "Geldikleri gibi giderler!" ifadesini kullandı.

İstanbul işgal altında bulunmasına rağmen, Kurtuluş Savaşı devam ediyordu. Türk Ordusu'nun İzmir'e girmesinin akabinde, Fahrettin Paşa komutasındaki 5. Süvari Kolordusu, İtilaf Devletleri kontrolündeki tarafsız bölgeye doğru ilerlemeye başladı. Bu gelişme üzerine Fransız ve İtalyan birlikleri geri çekildi. Çanakkale'de bulunan İngiliz askerleri ise General Harington'un emriyle savunma pozisyonu aldı. İngiltere, Ankara Hükümeti ile anlaşma arayışlarına girdi. Ankara Hükümeti, İstanbul ve Çanakkale boğazlarının kontrolünü talep etti. Ancak İngiltere Başbakanı Lloyd George, bu talepleri reddetti. Buna rağmen, Türk birlikleri Çanakkale Boğazı'na doğru ilerlemeye başladı.

İŞGAL KUVVETLERİNİN İSTANBUL'U BOŞALTACAĞI TARİH

İzmir'in kurtuluşunun ardından Damat Ferit Paşa, 21 Eylül 1922'de ülkeden kaçtı. Refet Paşa, 19 Ekim'de TBMM Muhafız Grubu'ndan 100 kişilik bir kuvvetle Gülnihal Vapuru ile Mudanya'dan ayrılarak İstanbul'a ulaştı. Ardından, "İstanbul Komutanı" olarak Selahattin Adil Paşa, 81. Alay ile birlikte İstanbul'a girdi. Ancak mütareke gereği, işgal kuvvetleri barış antlaşması imzalanmadan önce İstanbul'u boşaltma yükümlülüğünde bulunuyordu.
24 Temmuz 1923'te imzalanan Lozan Barış Antlaşması'ndan sonra, 23 Ağustos 1923 itibarıyla İtilaf kuvvetleri İstanbul'dan ayrılmaya başladı. Son İtilaf birliği, 4 Ekim 1923'te Dolmabahçe Sarayı önünde düzenlenen törenle Türk bayrağını selamlayarak şehri terk etti. Şükrü Naili Paşa komutasındaki 3. Kolordu ise 6 Ekim 1923'te İstanbul'a girdi ve 4 yıl 10 ay 23 gün süren işgal sona erdi.