30'lu Yaşlarda Dikkat! Bunama Belirtileriyle Tanışabilirsiniz

Demans, Genç Yaşlarda da Gözlemleniyor

Demans genellikle yaşlılıkla ilişkilendirilmeye karşın, her yaştan bireyi etkileyebilme potansiyeline sahip. Özellikle frontotemporal demans (FTD) olarak adlandırılan bu tür, en çok 45-65 yaş arası kişilerde görülmektedir. Ancak, 30'lu yaşların sonları ve hatta 20'li yaşlarda teşhis konulan vakalar da mevcuttur.

FTD’nin başlangıç belirtileri sıklıkla davranış değişiklikleriyle ortaya çıkmaktadır. Kişiler aniden saldırgan veya kaba bir tutum sergileyebilir, iletişim kurmada zorluk çekebilir ya da riskli ve dürtüsel davranışlar göstermeye başlayabilir. Bu belirtiler, genellikle başka sağlık sorunlarıyla karıştırılmakta ya da geçici ruh hali değişikliği olarak değerlendirilmekte, bu durum da doğru teşhis ve müdahalenin gecikmesine yol açmaktadır.

Avustralyalı iş insanı Paul Little, FTD hastalarına zamanında ve doğru teşhis konulmadığının ciddi sonuçlar doğurduğunu vurguladı. Little, Financial Times’a verdiği demeçte, “29 yaşında FTD teşhisi alan hastalarımız var ve bu durum nadir değildir. Genellikle bu durum, bipolar bozukluk veya orta yaş kriziyle karıştırılır çünkü davranışsal belirtiler ön plana çıkar. Kişi alkol bağımlısı hale gelebilir, polisle sorun yaşayabilir ve yanlış yönlendirmeler sonucu uygun olmayan tedaviler alabilir” ifadelerini kullandı.

Little, FTD için henüz bir tedavi yönteminin bulunmadığını, hastalığın yalnızca hastayı değil, çevresindeki herkesin hayatını etkilediğini belirtti. “Hastalık ilerledikçe birey çalışamaz hale geliyor. Bakım veren aile üyeleri de işlerini bırakmak zorunda kalıyor; bu durum oldukça büyük ekonomik ve duygusal yıkımlara neden oluyor” dedi.

Alzheimer’s Society verilerine göre, İngiltere’de 65 yaş altındaki yaklaşık 70 bin 800 kişi genç başlangıçlı demansla yaşamaktadır. Nedenleri, yaşlı bireylerde görülenlerle benzerlik göstermektedir. Alzheimer hastalığı beyin hücrelerinde plak ve yumak oluşumuyla karakterize olurken, damar tipi demansta, beyne giden kan akışındaki sorunlar (genellikle kalp hastalıklarına bağlı) öne çıkmaktadır.

FTD ise daha nadir görülen bir demans türü olmakla birlikte, İngiltere'de yaklaşık 16 bin kişiyi etkilemektedir. Beynin ön ve yan bölgelerinde hücre kaybına yol açarak bireylerin davranış biçimlerinde, sosyal ilişkilerinde ve öz bakımında ciddi değişiklikler meydana getirebilmektedir.

Hastalığın ilerleme süresi kişiden kişiye farklılık gösterse de, tanı konulduktan sonraki yaşam süresi ortalama olarak 2 ile 12 yıl arasında değişim göstermektedir.

2022 yılında, İngiltere'deki aile hekimliği kayıtlarını inceleyen bir araştırma, genç başlangıçlı demans vakalarında 2014 yılına kıyasla yüzde 69’luk bir artış tespit etti. Bu artış, hastalığın giderek daha fazla bireyi etkilediğini gösteriyor ve erken teşhisin ne denli önemli olduğunu ortaya koyuyor.