Ekrem Tansel

2025’in Muhteşem Anı: Kısmi Güneş Tutulması Türkiye’de Ne Zaman İzlenebilecek?

2025’in Muhteşem Anı: Kısmi Güneş Tutulması Türkiye’de Ne Zaman İzlenebilecek?

Yılın Son Güneş Tutulması Bugün Gerçekleşecek

2025 yılı bitmeden önce, yılın son Güneş tutulması 21 Eylül 2025 tarihinde gerçekleşecek. Mart ayında bir parçalı Güneş tutulması gözlemlenmişken, Eylül ayı içerisinde de iki tam Ay tutulması meydana geldi.
Güneş tutulması, Ay’ın Dünya ile Güneş arasında yer alarak gezegenimize gölge düşürmesi sonucu oluşan olağanüstü bir doğa olayıdır. Bu eşsiz hizalanma, Güneş’in ışığını kısmen ya da tamamen engelleyerek izleyenler için muhteşem bir manzara sunar.

Tutulma, 21 Eylül tarihinde (IST) akşam geç saatlerde başlayacak ve 22 Eylül’ün erken saatlerine kadar devam ederek dört saatten uzun sürecek. Önemli anlar arasında, 21 Eylül 22:59’da parçalı tutulmanın başlaması, 22 Eylül 01:11’de maksimum örtülme anı ve 22 Eylül 03:23 civarında tutulmanın sona ermesi bulunuyor.

Parçalı Güneş tutulması, ağırlıklı olarak Güney Yarımküre boyunca, özellikle Avustralya, Yeni Zelanda, bazı Antarktika bölgeleri ve birçok Pasifik adasında gözlemlenebilecek. 21 Eylül 2025’teki bu tutulma, Türkiye’den izlenemeyecek.

Avustralya ve Yeni Zelanda’da tutulma, 22 Eylül sabahı erken saatlerde en iyi şekilde gözlemlenebilecek; Yeni Zelanda’nın güney kesimlerinde örtülme oranının %86’a ulaşması bekleniyor.
Bu doğal fenomen ayrıca Antarktika'nın geniş alanlarında da izlenebilecek ve buralarda en uzun süreli gözlemi sağlanacak. Fiji, Samoa ve Tonga gibi çeşitli Pasifik ülke adaları da bu parçalı tutulmaya tanıklık edecek.

Tutulmanın gözlemlenebileceği şehirler şunlardır:
Funafuti (Tuvalu), Fakaofo (Tokelau), Mata-Utu (Wallis ve Futuna), Apia (Samoa), Pago Pago (Amerikan Samoası), Lautoka (Fiji), Nadi (Fiji), Suva (Fiji), Neiafu (Tonga), Alofi (Niue), Pangai (Tonga), Nuku'alofa (Tonga), Vaitape (Bora Bora) (Fransız Polinezyası), Papeete (Fransız Polinezyası), Rarotonga (Cook Adaları), Port Vila (Vanuatu), Kingston (Norfolk Adası), Luganville (Vanuatu), Noumea (Yeni Kaledonya), Auckland (Yeni Zelanda), Wellington (Yeni Zelanda), Christchurch (Yeni Zelanda), Chatham Adaları (Yeni Zelanda), Lord Howe Adası (Avustralya), Macquarie Adası (Avustralya), Sydney (Avustralya), Canberra (Avustralya), Hobart (Avustralya), Mario Zucchelli İstasyonu (Antarktika), McMurdo (Antarktika).

Güneş tutulmalarının çeşitli türleri bulunmaktadır: tam, parçalı, halkalı ve hibrit. Tam tutulma sırasında, Güneş tamamen Ay tarafından kaplanır ve bu durum gündüzü birkaç dakika boyunca gece gibi gösterir. Parçalı tutulmada Güneş’in sadece bir kısmı gizlenirken, halkalı tutulmada ise Ay, Güneş’in merkezini kapatarak kenarlarının görünür kalmasına ve "ateş çemberi" etkisi oluşmasına neden olur. Hibrit tutulma ise, nadiren görülen, tam ve halkalı tutulmaların bir birleşimidir.